NIEUWE WEBSITE
Welkom bij de vernieuwde website van Ars Floreat.
Na ruim 21 jaar in het rood, houden we het voorlopig bij blauw. En dat is niet alles: de leesbaarheid op smartphones is gelukkig veel beter geworden en zo zijn er nog wel een paar dingen te ontdekken. Stel b.v. eens een vraag aan Plato, onze (AI) huisfilosoof, dat kan hier.
De komende tijd zijn we nog bezig met (vooral kleine) verbeteringen.
We hopen dat u er iets aan heeft.
Uit: Ramayana
De Ramayana, het grote epos uit India, is het verhaal over Prins Rama en zijn vrouw Sita. Het is duizenden jaren oud en ongetwijfeld een van de meest invloedrijke literaire werken aller tijden, met name in Zuid- en Zuidoost-Azië. In het Nederlands zijn verschillende samenvattingen van de Ramayana verschenen, maar nog geen volledige vertaling. Gezien de ca. 24.000 verzen – of 50.000 regels – waaruit de tekst bestaat en de meer dan 2.000 gedeeltelijke of volledige manuscripten die er van de Ramayana bekend zijn, is een volledige vertaling ook geen geringe opgave.
Het oudst bekende manuscript (geschreven op palmbladeren) zou ongeveer 1.000 jaar oud zijn, maar het verhaal zelf is veel ouder. Sinds onheuglijke tijden bestond in India de traditie van mondelinge overdracht, waarbij verhalen uit het hoofd werden geleerd, voorgedragen en door de ene generatie aan de volgende werden doorgegeven. Onvermijdelijk werd het verhaal hierbij zo nu en dan weer net iets anders verteld en werden er stukken aan toegevoegd, afhankelijk van de landstreek en de periode waarin het epos verteld werd en van de filosofische opvattingen die de vertellers inspireerden. De vele manuscripten komen uit Noord- en Zuid-India. In het zuiden zijn de oorspronkelijke teksten beter bewaard gebleven. Er was weinig verkeer met het noorden en daardoor weinig beïnvloeding vanuit andere culturen. De noordelijke editie wordt daarom wel gezien als een commentaar op de zuidelijke. Waarschijnlijk tussen 750 en 500 v. Chr. heeft de dichter en wijze Valmiki het hele epos in een bepaald metrum gezet dat het onthouden gemakkelijker maakte. De Ramayana van Valmiki is daarmee de oudst bekende versie van het verhaal van Rama en is ook ouder dan de oudst bekende versies van de Mahabharata.
Van 1960 tot 1975 publiceerde het Oriental Institute in Baroda de zg. ‘Kritische editie’ van Valmiki’s Ramayana in zeven delen. Deze Kritische editie is het werk van een groep wetenschappers met als doel een uniforme Sanskriet-basistekst, die het oudste origineel van Valmiki zo dicht mogelijk benadert. Als gevolg daarvan zijn vele plaatselijke en latere toevoegingen uit de manuscripten weggelaten. Dat betekent enerzijds dat waardevol materiaal uit die teksten verdwenen is, maar anderzijds dat dit waarschijnlijk de meest authentieke en meest begrijpelijke versie van de Ramayana is.
De Kritische editie dient als basis voor de Engelse vertaling van Princeton University Press. Deze Engelstalige versie van – opnieuw – een team van wetenschappers, onder leiding van Prof. Robert P. Goldman, bevat uitgebreide inleidingen, commentaren, en een grote hoeveelheid noten en verwijzingen. Voor verdere studie verwijzen wij de geïnteresseerde lezer dan ook graag naar de Princeton-editie. Het eerste deel van deze Engelstalige editie verscheen in 1984. Wij verwachten dat het zesde deel binnenkort zal verschijnen, waarna het zevende en laatste deel resteert.
In Nederland werd rond 1984 een studie- en vertaalgroep Ramayana opgericht binnen de School voor Filosofie, die uiteindelijk besloot zich te baseren op de Princeton-editie en daarmee ook op de Kritische editie. Er werd verder gekozen voor een eenvoudige uitgave van het verhaal zelf, zonder alle extra’s van de Princeton-editie. Dit online boek is het eerste deel van deze Nederlandse vertaling. Wij hopen in de komende jaren ook de volgende delen te publiceren.
Het verhaal van de Ramayana in een notendop: Om een zoon te krijgen, organiseert Koning Dasaratha een enorm offerfeest. Zijn drie voornaamste vrouwen baren daarop vier zonen: Rama, Lakshmana, Bharata, en Satrughna. Rama breekt aan het hof van koning Janaka de grote boog van Siva en wint daarmee Janaka’s dochter Sita als echtgenote. De derde vrouw van koning Dasaratha verzet zich echter tegen Rama’s installatie als troonopvolger. Rama wordt verbannen en haar zoon Bharata zal in zijn plaats regeren. De oude koning sterft van verdriet. Bharata vraagt zijn broer Rama toch koning te worden, wat Rama weigert. Rama trekt met Sita en Lakshmana door het woud. Op een dag komt een vrouwelijke demon bij het drietal en tracht Rama te verleiden. Lakshmana verwondt haar. Een van haar broers wordt gedood en de andere broer, Ravana, zint op wraak. Met een list ontvoert hij Sita. Rama en Lakshmana krijgen de raad naar Sugriva, de apenprins, te gaan. Rama sluit een verbond met Sugriva. Legers apen zoeken Sita overal. Na een tip springt Hanuman, Sugriva’s minister en raadsman, over de oceaan naar het eiland Lanka. Hanuman ziet Sita daar in een paleistuin en spreekt tot haar. Daarna doodt hij Ravana’s lijfwacht, wordt gevangen genomen, maar ziet kans te ontsnappen en Lanka in brand te steken. Sita blijft ongedeerd en Hanuman keert terug. Er wordt een brug aangelegd over de oceaan, Ravana wordt door Rama gedood en Sita wordt bevrijd. Ze keren terug naar Ayodhya en Rama wordt tot koning gekroond. Maar het volk heeft er ten onrechte geen vertrouwen in dat Sita onaangerand is gebleven tijdens haar verblijf bij Ravana, en verwijt Rama dat hij haar weer bij zich heeft genomen. Sita wordt verbannen naar de kluizenaarshut van Valmiki, waar haar zoons geboren worden. Vele jaren later reciteren zij het gehele Ramayana epos voor de koning. Uit het gedicht hoort Rama dat zij de zonen van Sita zijn. Sita wordt ontboden en geeft nogmaals bewijs van haar onschuld. Maar zij heeft teveel geleden en op haar bede wordt ze in de aarde opgenomen, waar ze vandaan kwam. Rama wordt door Brahma getroost en keert terug naar de hemel.
Over de betekenis van de Ramayana is al veel geschreven, zodat wij ons graag beperken en de tekst vooral voor zichzelf laten spreken. Een enkele visie willen we de lezer niet onthouden. In deze visie staat Rama voor het ware zelf van de mens (de atman), Hanuman staat voor de rede of het onderscheidingsvermogen, Sita staat voor de vrede en de demon Ravana staat voor het ego of het onware zelf. De mens verliest zijn vrede door zijn ego. Met behulp van de rede vindt hij die vrede weer terug.
Verder ligt de betekenis van de tekst vooral in wat hij doet. De vertalers hebben veel genoegen beleefd aan het bestuderen en vertalen van (delen van) dit grote epos. Dat genoegen wensen wij ook de lezer toe.
Voor Ramayana deel 1 (pdf) zie: